اسرار استاد بزرگی

( نحوه ی تدارک قبل از مسابقات شطرنج )

نویسنده : استاد بزرگ ایگور اسمیرنف

ترجمه : سرکارخانم رینا فقیه

در این درس ، در مورد آماده شدن برای دور بعد یک مسابقه وقتی که حریف بعدی ما مشخص شد بحث خواهیم کرد . در شطرنج امروزی ،آماده سازی برای موفقیت در مسابقه ضروری است . برنامه های کامپیوتری امروزی ( پایگاههای اطلاعاتی از بازیها و موتورهای بررسی شطرنج ) تدارک را قوی و تقریبا َ ضروری و جزو زرادخانه یک بازیکن شطرنج ساخته است . چه بسا بازیکنان قدرتمندی که  برخی از مواقع، بازیهایی را فقط بر اساس تدارک قبل بازی می برند! خوب تدارک دیدن تفاوت زیادی ایجاد خواهد کرد . غالباَ در مسابقات، استاد بزرگان با بازیکنان ضعیف بازی کرده و پس از 15-10 حرکت اول ،به وضعیت برنده دست می یابند . داستان معروفی درباره بازی بین کاسپارف و لکو (که هر دو از استاد بزرگان فوق العاده هستند ) وجود دارد. بازی پیچیده ای بین این دو انجام می گیرد ،اما در نهایت کاسپارف پیروز می شود . بعد از اتمام بازی، لکو سعی کرد شاخه های بهتری را به او پیشنهاد دهد . کاسپارف پاسخ داد :" تمام این حرکات را من در خانه تدارک دیده بودم. "

طی این درس ، من به شما اسرار تدارک دیدن استاد بزرگان را خواهم گفت . با استفاده از این ایده ها شما می توانید تدارک حریف را خنثی و بسیاری از بازیها را با داشتن برتری تئوریکی و روانشناختی قبل از شروع بازی، ببرید!

این درس بیشتر از آنکه مورد نیاز بازیکنان آماتور باشد ، برای بازیکنان حرفه ای لازم است .

آیا در مسابقات شرکت می کنید و می خواهید بازیها را ببرید؟ پس این درس مختص شماست !

ایده اساسی تدارک دیدن چیست ؟

اول باید خودتان را بشناسید.

چطور باید اینکار را انجام دهید ؟ با تجزیه و تحلیل بازیهای خودتان ( هم در بازیهایی که آنها را برده اید  و هم بازیهایی که باخته اید )به سادگی می توانید نقاط قوت و ضعف شیوه بازی خود را دریابید .

پس از این مرحله شما باید نقاط قوت خود را با نقاط ضعف حریف مقایسه کنید .  

اما چگونه می توانیم روش بازی حریف را تجزیه و تحلیل کنیم ؟  کافی است اطلاعات لازم در مورد حریف را جمع آوری و سپس آن اطلاعات را تجزیه و تحلیل کنیم . برای جمع آوری اطلاعات درباره حریف باید از اطلاعات داده(دیتابیس) استفاده کنید، برنامه هایی که دارای بازیهای بازیکنان شطرنج است چنین مسابقاتی در فدراسیون جهانی شطرنج ثبت شده است.

دو برنامه شطرنجی که مورد استفاده بازیکنان حرفه ای  شطرنج می باشند : ChessBase  و Chess Assistant  است.

شما می توانید یکی را که بیشتر دوست دارید انتخاب کنید . من به شما نشان خواهم داد که چگونه از ChessBase که برنامه متداولتری می باشد استفاده کنید .

شما می توانید در مورد این برنامه در سایت Chessbase.com بخوانید و شما می توانید برنامه Chessbase را در بخش shop خریداری کنید .

اجازه دهید تدارک را آغاز کنیم . در ابتدا لازم است تمامی بازیهای حریف را پیدا کنیم . دو راه وجود دارد می توانیم در پایگاه داده کلیک راست کرده و search(جستجو )را انتخاب کنیم سپس نام و نام خانوادگی حریف را تایپ و Ok  می کنیم . برنامه تمام بازیهای این بازیکن را پیدا می کند. روش دومی که من استفاده از آن را به شما توصیه می کنم باز کردن پایگاه اطلاعات داده بازیکنان(با دوبار کلیک بر روی آن) و پیدا کردن نام حریفتان در لیست بازیکنان می باشد . اینجا می توانیم از نوار جستجو استفاده کنیم . چرا من این روش را توصیه می کنم ؟؟

چون گاهی شما درباره دیکته صحیح نام حریفتان مردد هستید . همچنین در اطلاعات داده اشتباهاتی وجود دارد . گاهی اوقات یک بازیکن می تواند با چندین نام مختلف وجود داشته باشد .استفاده از راه اول جستجو میتواند منجر به اشتباه شود و من آن را پیشنهاد نمی دهم . کتابخانه بازیکنان به شما اجازه میدهد که لیست اسامی نزدیک به هم را ببینید که با آن شما می توانید به سهولت مخزن نامها(و اسامی مشابه) را تشخیص دهید . بعلاوه من به شما پیشنهاد می کنم که جستجوی خود را نه فقط با نام خانوادگی بلکه با نام نیز انجام دهید . چرا که گاهی اوقات اسامی در این پایگاه داده ها وارونه است .

حال بگذارید در مقابل حریفی فرضی آماده شویم . من اولین بازیکن لیست را انتخاب خواهم کرد . البته این یک انتخاب کاملاَ تصادفی است تا به شما طریقه صحیح آماده شدن را نشان دهم .

بنابر این ما در مقابل Aaberg Anton آماده خواهیم شد . امیدوارم که او از دستم عصبانی نشود چون می خواهم به همه نشان دهم که چگونه در برابر او بازی کنند  . قبل از اینکه نگاهی به بازیهای او بیندازیم به شما توصیه میکنم تا به سایت رسمی فیده (www.fide.com)سری بزنید .جاییکه می توانید اطلاعاتی کلی درباره بازیکنان بیابید . در بخش ریتینگ /تمام بازیکنان ،ما میتوانیم Aaberg Anton را پیدا کنیم. (می توانید از بالای ستون وسط سایت صفحه شطرنج جستجو کنید) نام او را تایپ کرده و جستجو را بزنید . نام او در لیست بازیکنان ظاهر خواهد شد . در پروفایل او میتوانیم نام کشور ،عنوان ،ریتینگ و سال تولد و جنسیت او را ببینیم .

حتی این اطلاعات کلی می تواند مفید باشد . به عنوان مثال ،بازیکنان جوان ،معمولاَ دانش پایه ای وسیعی ندارند ،آنها دوست دارند حمله کنند ،دید تاکتیکی خوبی دارند اما در مورد بازی استراتژیکی و آخر بازی مشکل دارند .زنان معمولاَ با سبکی محکم و واضح بازی می کنند . آنها سعی می کنند یک هدف مشخص برای حمله بیابند،شاخه های جزئی زیادی محاسبه می کنند .اما از درک کلی وضعیت مشکل دارند. مردان مسن معمولا دوست دارند پوزیسیونهای ساده و آخر بازیها را بازی کنند ،جاییکه آنها می توانند از درک استراتژیکی و تجربه خود استفاده کنند . آنها در وضعیتهای پیچیده و سخت زیاد خوب نیستند . یقیناَ تمام اینها کلیات می باشند . اما اغلب واقعیت دارند . اطلاعات دیگری نیز در اینجا هستند . در بخش آمار بازی، ما می توانیم آمار بازیهای بازیکن را با هر دو رنگ ببینیم .(بعد از پیدا شدن بازیها در همان اتاق بازیها دکمه s  را بزنید در پروفایل فیده هم این آمار وجود دارد) گاهی اوقات ما تشخیص خواهیم داد که حریفمان در بازی با رنگ سفید یا سیاه مشکل دارد . بنابر این ما سعی خواهیم کرد از نقطه ضعف او استفاده کنیم . در مورد Aaberg ما می بینیم که نتایج او  در هر دو رنگ کاملاَ مشابه هستند . پس اینجا برایمان اطلاعات مفیدی وجود ندارد .

( اطلاعات بازی از مگا دیتابیس 2012 )

 پیشرفت ریتینگ سایت فیده، بخش بسیار مفیدی از نظر اطلاعات است . اینجا ما می توانیم جدول ریتینگ و تعداد بازیها را در زمانهای مختلف ببینیم .با تجزیه و تحلیل این اطلاعات ما می توانیم به نتایج بسیاری دست یابیم . به عنوان مثال ما میتوانیم مشاهده کنیم که Aaberg از سال 2000 بازی شطرنج را آغاز کرده (البته با جستجو در برنامه های دیتابیس و playerbase مشاهده می شود که از سال 1991 بازی دارد ) و پیشرفت خوبی داشته و به ریتینگ 2400 رسیده است . پس از آن به نظر می رسد یادگیری شطرنج را متوقف کرده است زیرا نتایج حاصله او بدتر شده و در همان سطح باقی مانده است. بگذارید به این جدول نیز توجه کنیم. می توانیم ببینیم که Aaberg زیاد بازی نکرده است . گاهی اصلا َ بازی نکرده است . ما کجا می توانیم از این اطلاعات استفاده کنیم؟شاید بتوانیم نتیجه گیری کنیم که او یک بازیکن حرفه ای نیست. بازیکنان حرفه ای بازیهای خیلی زیادی می کنند . به نظر می رسد که او شطرنج را در چند سال گذشته یاد گرفته است ،اما بازی را متوقف کرده و حالا او آماتوری است که یکی دو مسابقه را در سال فقط برای لذت بازی می کند . یعنی او از نو آوریهای تئوری شطرنج ، شاخه های جدید شروع چیزی نمی داند و شاید دانش شروع بازی او سطحی است چون او فقط طی مسابقات شروع بازی را مطالعه می کند . بنابراین ما سعی خواهیم کرد که از این مورد استفاده و شاخه ای مدرن را برای این بازی تدارک خواهیم دید . همچنین ما باید شاخه گشایشی پیچیده ای را ترجیحاَ با واریانتهای اجباری زیاد انتخاب کنیم . چون ما آن را به خوبی میدانیم ( اگر شروع بازی شما باشد ) و برای Aaberg یادگیری عمیق آن طی چند ساعت آمادگی قبل بازی ممکن نخواهد بود . برای دیگر بازیکنان موقعیت می تواند کاملاَ متفاوت باشد . به عنوان مثال ، بازیکنان زیادی ریتینگ  2400 - 2300 دارند که غالباَ بازی می کنند معمولاَ این بازیکنان تمایل دارند از گشایشهای مکارانه استفاده کنند . آنان وقت یادگیری عمیق شطرنج را ندارند . چراکه غالبا بازی می کنند .اما می خواهند نتایج خوبی کسب کنند . بدین سبب آنها به شاخه های مکارانه تا به این حد علاقه دارند . پس ما باید این مسئله را به یاد داشته باشیم و مواظب باشیم . گاهی شما با یک جدول ریتینگ بی ثبات مواجه خواهید شد . که نشاندهنده این موضوع است که بازیکن مورد نظر گاهی خوب و گاهی بد بازی می کند . معمولا این بازیکنان بیش از اندازه مضطربند .احساساتشان به آنان اجازه نمیدهد که بتوانند دائماَ در سطح معمول بازی کنند . در مقابل این بازیکنان ما باید شاخه های گشایشی نو و حمله ای را انتخاب کنیم . ترس بر آنان غلبه خواهد کرد و ما به سادگی بازی را خواهیم برد . بطور کلی میتوانید ببینید که حتی بدون آنالیز و تجزیه و تحلیل بازیهای حریف خود می توانید به بسیاری نتایج سودمند دست یابید . اما خیلی از اطلاعات مفید را بخصوص با آنالیز بازی کسب می کنیم .اجازه دهید اینکار را شروع کنیم.ما بایستی دوباره برنامه chessbase  را باز کرده روی نام بازیکن کلیک نموده و تمامی بازیهای او را ببینیم .پس از آن باید چه کنیم ؟

ادامه دارد ...

منبع : سایت هیأت شطرنج استان تهران

پایگاه خبری تخصصی ورزش شطرنج پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین

" همدان شطرنج "

www.hamadanchess.lxb.ir